Kişilik Bozukluğu: Ne Tanımlar?

Kişilik Bozukluğu, bir insanın çevresindeki insanlarla ilişkilerine ve genel olarak kendi davranışlarına zarar veren bir durumdur. Kişilik bozukluğu, kişinin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkileyen, normal davranışların çoğunlukla dışında olan bir durumdur. Kişisel ve toplumsal hayatını etkileyebilir, ancak her kişiye aynı şekilde etki etmez.

Kişilik bozuklukları, belirli başlangıç ​​yıllarında ortaya çıkan ve üç aydan uzun süren sürekli davranışlar olarak tanımlanır. Bu davranışlar, kişinin kendisini başkalarından ayıran, kendini gösteren ve kendini ifade edebilmesinin zor olmasına neden olan özelliklerdir. Bu özellikler, kişisel ve toplumsal ilişkileri etkileyebilir, duygularının kontrolünü kaybedebilir ve genel olarak hareketlerinde anormal davranışlar gösterebilir.

Psikiyatristler tarafından tanımlanan kişilik bozuklukları, DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) tarafından belirlenen özelliklere dayalı olarak sınıflandırılmıştır. DSM-5, aşağıdaki altı kişilik bozukluğu kategorisine ayrılır: paranoid, şizoid, şizotipal, antisosyal, borderline ve histrionik. Her kişilik bozukluğu, kendine özgü özellikleri olan ve tek bir kişinin birden fazla özelliği gösterebilen kendine özgü bir durumdur.

Paranoid kişilik bozukluğu, bir kişinin karşısındaki kişileri güvensizlikle karşılamasına, şüpheye ve kuşkuya yaklaşım göstermesine neden olur. Şizoid kişilik bozukluğu, kişinin diğer insanlarla ilişki kurmasını engelleyen, kendine özgü ve geri çekilmiş sosyal ilişkileri olan bir durumdur. Şizotipal kişilik bozukluğu ise, kişinin kendisini ifade etmesinde anormallikler göstermesi ve diğer insanlarla ilişkilerinde sorunlar yaşamasına neden olur.

Antisosyal kişilik bozukluğu, bir kişinin kurallara ve yasalara uymamasına, kendine veya başkalarına zarar vermesine ve sosyal normlara uygun olmayan davranışlar sergilemesine neden olur. Borderline kişilik bozukluğu ise, kişinin duygularının kontrolünü kaybetmesi ve diğer insanlarla ilişkilerinde duygusal olarak anormal davranışlar göstermesine neden olur. Histrionik kişilik bozukluğu ise, kişinin çok dikkat çekmeyi araması, duygularını abartması ve diğer insanlar tarafından onaylanmayı aramasıdır.

Kişilik bozuklukları, çevresel ve biyolojik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bu faktörler arasında, ailedeki kişilik bozukluklarının neden olabileceği, yetişkinlikte ortaya çıkan travmalar ya da travmatik olayların neden olabileceği ve biyolojik sebeplere dayanan genetik veya kimyasal düzensizlikler yer almaktadır.

Kişilik bozukluğunun tedavisi, kişiye özel olarak geliştirilmiş ve sürdürülmüş bir plana dayanır. Plan, kişinin terapötik, psikolojik ve fizyoterapötik tedavileri içerir. Terapötik tedaviler, kişinin davranışlarını değiştirmek veya kontrol etmek için kullanılan, kişinin kendisini ifade edebilmesine yardımcı olan tekniklerdir. Psikolojik tedaviler ise, kişinin düşüncelerini değiştirmek veya kontrol etmek için kullanılan tekniklerdir. Fizyoterapötik tedaviler ise, kişinin bedensel sağlığını korumak veya desteklemek için kullanılan tekniklerdir.

Kişilik bozukluğu, özel tedavi ve destek ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilen, ancak her kişide değişik şiddette olabilecek bir durumdur. Kişinin çevresindeki insanların da ona destek olması, kişinin kişilik bozukluğu ile başa çıkmasını kolaylaştıracaktır.